O wojnie obronnej Polski 1939 r. mówił w naszym Muzeum w poniedziałek 6 października laureat nagrody IPN Piotr Greszta.
– Polska była z trzech stron otoczona przez Niemcy. Fortyfikacje polowe były na północy kraju, m.in. na linii Narwi w okolicach Ostrołęki. Umocnienia były też w rejonie Częstochowy i Katowic, gdzie spodziewano się, że Niemcy zaatakują.
Po rozbiorze Czechosłowacji w marcu 1939 roku i utworzenia Słowacji – państwa satelickiego względem III Rzeszy – zagrożenia pojawiło się i z tej strony.
– Na potrzeby tej sytuacji, która wytworzyła się wiosną 1939 roku, zaczęto formować nowy związek operacyjny Wojska Polskiego, Armię Karpaty, w dużej mierze improwizowanej – mówił nasz gość. – Zaczęto wznosić prowizoryczne okopy. Brakowało czasu, aby ten kierunek lepiej umocnić.
Jak wyglądał plan Niemiec? Podzielili oni swoje zgrupowanie, jak przypomniał Piotr Greszta, w dużym uproszczeniu, na dwie części: Grupę Armii Północ i Grupę Armii Południe.
Ta druga była większa i miała też więcej jednostek dywizji pancernej, zmotoryzowanych dywizji piechoty, dywizji lekkich.
– To pokazywało, że północny kierunek nie był pierwotnie przynajmniej aż tak istotny – dodał laureat nagrody IPN. – Niemcy skupili się na uderzeniu na Polskę w okolicach Częstochowy, gdzie znajdowała się tzw. luka częstochowska – swoiste połączenie między Armią łódź i Armią Kraków, gdzie polskie zgrupowanie było najsłabsze. Bardzo szybko przełamali niestety naszą obronę i wdarli się na tyle głęboko, że zagrozili po kilku dniach natarcia formującej się Armii Prusy, która miała być gotowa po kilku tygodniach mobilizacji.
Piotr Greszta opowiadał też o walkach pod Tomaszowem Lubelskim. Ta batalia jest tematem jego książki.
– Zamojszczyzna była przewidywana jako obszar tyłowy, gdzie będą mobilizowane wojska, a później będą wysyłane na front, gdzie będzie gromadzona żywość, amunicja, a w przypadku niepomyślnego przebiegu działań wojennych będą tu ewakuowane niektóre ministerstwa rządu. W jednym z miasteczek, Krasnobrodzie, planowano umieścić kancelarię prezydenta Mościckiego.
