Ludwik Augustyniak
Ludwik Augustyniak
Pseudonim: Cygan Gustek Adam
Ur. 7 XII 1898 r. w Żbikach, pow. Jarocin. Uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim i w walce o granice państwa polskiego. Został zawodowym żołnierzem. Służył
m. in. w 62 pułku piechoty w Bydgoszczy i w Dowództwie Okręgu Korpusu VIII
w Toruniu. W 1939 r. brał udział w bitwie nad Bzurą. W kwietniu 1940 r. aresztowany przez gestapo, osadzony w obozie w Sachsenhausen, a następnie w Mauthausen.
Uwolniony dzięki staraniom rodziny. W 1942 r. podjął działalność konspiracyjną w AK
w Bydgoszczy. W lutym 1945 r. aresztowany przez NKWD, przewieziony do więzienia
w Koronowie, zbiegł podczas transportu do Jastrowia eskortowany przez trzech milicjantów. W czerwcu 1945 r. podjął pracę w Miejskiej Komendzie MO w Bydgoszczy. 16 IV 1946 r. ponownie aresztowany przez funkcjonariuszy UB i oskarżony o współudział „w morderstwie trzech milicjantów na podłożu politycznym”, których zastrzelono w czasie ucieczki akowców. 30 IX 1946 r. skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy na śmierć. W liście do żony napisał:
Popełniłem przestępstwo to jednak nie zasługuję żadną miarą na karę śmierci (…). Przez 25 lat byłem żołnierzem polskim i walczyłem o tę Polskę
by teraz od kul polskich żołnierzy zginąć.
27 XI 1946 r. stracony w więzieniu bydgoskim, potajemnie pochowany na Cmentarzu Komunalnym.
W 1990 r. żona Irena wystąpiła do Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy o jego rehabilitację.
19 VII 1991 r. sąd odmówił unieważnienia wcześniejszego wyroku podając w uzasadnieniu, że „dobro
poświęcone – życie trzech milicjantów – pozostało w rażącej dysproporcji do dobra, które uzyskano(…)”.
Źródło: Oprac. dr Alicja Paczoska-Hauke, IPN Bydgoszcz; fot. z archiwum IPN