W dniach 1-5 marca obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W tych dniach zaprosiliśmy Państwa na wiele wydarzeń, wtedy też można było zwiedzić nasze Muzeum bezpłatnie.
Dzień przed Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych w kościele pw. NMP w Ostrołęce odbyła się msza św. w intencji Żołnierzy Wyklętych i wszystkich Obrońców Ojczyzny.
Natomiast 1 marca na dziedzińcu Muzeum miały miejsce uroczyste obchody święta.
Obecni byli m.in. członek Związku Młodocianych Więźniów Politycznych lat 1944–1956 „Jaworzniacy” Jan Olech, przedstawiciele Rady Miasta Ostrołęki, służb mundurowych, grup rekonstrukcyjnych, organizacji oraz stowarzyszeń, Elektrowni w Ostrołęce, klas mundurowych z I LO CN-B im. Polskich Spadochroniarzy w Ostrołęce i harcerzy.
– To jest w nich piękne. W chwili najważniejszego wyboru potrafili wybrać dobro, szlachetność, służbę, marzenie o prawdziwie wolnej Polsce – mówił o partyzantach dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce Janusz Kotowski.
Podczas uroczystości delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze przed pomnikiem Dziemieszkiewicza “Roja”. List do uczestników obchodów skierował prezydent Polski Andrzej Duda:
„Już po raz trzynasty obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Z tej okazji łączę się z Państwem, składając hołd uczestnikom drugiej konspiracji i oddając cześć ich heroicznej walce o niepodległą Polskę.”
– Do dziś wielu ludzi mówi, że Żołnierze Wyklęci są kontrowersyjni – mówił Janusz Kotowski. – To nieprawda (…) Albo ktoś służy wolnej Ojczyźnie, wspiera walczących, albo szedł na służbę nowemu wrogowi. Szanujemy oczywiście tych, którzy chcieli przeżyć, przetrwać – zawsze najwięcej ludzi podczas wojny chce przeżyć, przetrwać – tym bardziej jednak chcemy podkreślić wielkość tych, którzy walczyli i pomagali walczącym.
Po uroczystościach na dziedzińcu odbył się wykład autora wielu publikacji na temat podziemia antykomunistycznego Roberta Radzika pt. “Żołnierze Wyklęci. Niezłomni Bohaterowie naszej historii”.
Delegacja Muzeum z dyrektorem placówki na czele złożyła też kwiaty przed Pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego.
Wieczorem zaprosiliśmy na bezpłatny seans filmu „Wyklęty”.
Msza Św. w intencji Żołnierzy Wyklętych i wszystkich Obrońców Ojczyzny
1 marca – uroczystości na dziedzińcu
Wykład historyczny „Żołnierze Wyklęci. Niezłomni Bohaterowie naszej historii”
Debata oksfordzka
„Włączenie się w realizację powojennej odbudowy kraju było dla polskich patriotów właściwszym wyborem niż walka zbrojna” – to teza, z którą zmierzyli się uczestnicy czwartkowej (2 marca) debaty oksfordzkiej.
Naprzeciw siebie stanęły dwie drużyny: jedna musiała bronić postawionej tezy, zadaniem drugiej było ją zanegować.
Każdy mówca miał 5 minut, a na koniec ich wystąpienia ocenili sędziowie, choć nie tylko – zrobili to również młodzi ludzie, którzy przysłuchiwali się debatującym. A gościli u nas mówcy z Warszawy, Płocka, Inowrocławia, Torunia, Poznania i Bydgoszczy.
Tego dnia w kinie muzealnym zorganizowano też pokaz filmu „Inka”.
Promocja książki „Walczyć jak nasi przodkowie”
W piątek 3 marca odbyło się spotkanie promocyjne książki „Walczyć jak nasi przodkowie. NZW na Mazowszu Północnym 1945 – 1954 w fotografiach i dokumentach” autorstwa Roberta Radzika. Nasze Muzeum było partnerem wydania tej publikacji.
– Jesienią 1944 roku w nieistniejącej dziś restauracji w Grodzisku Mazowieckim dochodzi do spotkania oficerów komendy głównej NZW i NSZ, którzy są w ramach Armii Krajowej – mówił Robert Radzik. – Podejmują decyzję, że w obliczu nowej okupacji, która ogarnęła część ziem polskich, i wobec rozkładu AK należy powołać nową organizację wojskową, która będzie się składała z fuzji NOW i NSZ.
Tak powstało Narodowe Zjednoczenie Wojskowe. Projekt przyspieszył po wydaniu ostatniego rozkazu przez generała Okulickiego. Wiosna 1945 roku to powstanie komendy głównej NZW. Ostatnim komendantem był podpułkownik Bronisław Banasik.
Ostatnim komendantem Okręgu Mazowieckiego NZW był Witold Borucki „Babinicz”, który został zamordowany przez agentów bezpieczeństwa w sierpniu 1949 roku we wsi Wierzchlas. Pozostałości jego komendy przejął Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”.
Robert Radzik mówił też o wyjątkowości XVI Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego działającego na naszym terenie – tylko tu doszło do czegoś, co możemy nazwać „demokracją żołnierską” (poprzez głosowanie wybrano Józefa Kozłowskiego nowym komendantem Okręgu, powołano także Sąd Okręgowy).
– Rok 1947 na Mazowszu Północnym i Białostocczyźnie – tutaj ta organizacja przyciąga z byłego WiN tych wszystkich, którzy się nie ujawnili i chcą kontynuować działalność konspiracyjną – mówił Robert Radzik. – Na tych dwóch regionach kraju wykazuje dużą dynamikę akcji zbrojnych. To inny model organizacyjny oparty na bardzo szerokiej sieci współpracowników. Znika model wojskowy z podziałem na bataliony i tak dalej. Zaplecze decyduje o wywiadzie, o łączności pomiędzy komendami. Gdyby nie to zaplecze i poparcie, przy tej dysproporcji sił państwa komunistycznego wspieranego przez Moskwę, ta partyzantka nie utrzymałaby się tylu lat.
Zawody Strzeleckie o Puchar Dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych
Sobota 4 marca rozpoczęła się od Zawodów Strzeleckich o Puchar Dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Ich uczestnicy zmierzyli się z jednym ze scenariuszy na strzelnicy cyfrowej Muzeum.
Rywalizacja stała na wysokim poziomie, a wyniki prezentowały się następująco:
- Kobiety 13-17 lat: 1. Martyna Prusaczyk, 2. Alicja Kanclerz, 3. Łucja Sendal.
- Kobiety 17+: 1. Kinga Lendo, 2. Magdalena Wawrzeńczak, 3. Luiza Karapetyan
- Mężczyźni 13-17 lat: 1. Natan Lendo, 2. Jakub Korczakowski, 3. Mateusz Rejmanowski
- Mężczyźni 17+: 1. Andrzej Janusiewicz, 2. Grzegorz Suchcicki, 3. Robert Jędrzejczyk
Koncert pt. „Panny Wyklęte”
Wieczorem natomiast zaprosiliśmy na bezpłatny koncert „Panny Wyklęte”. Zaśpiewały dla nas Marika, Mona, Kasia Malejonek, Basia Pospieszalska. Nie zabrakło oczywiście wokalu i gry na gitarze lidera całego projektu, czyli Dariusza Malejonka.
– Nie zawahali się zapłacić najwyższej ceny za wolność – mówił na wstępie Dariusz Malejonek o partyzantach. – Chodziło o wolność naszą, przyszłych pokoleń. Ten projekt zaczęliśmy ponad 10 lat temu. W 2011 roku były Morowe Panny o Powstaniu Warszawskim, później Panny Wyklęte, a potem inne projekty o wygnanych, o oporze cywilnym, o tych wszystkich Polakach, którzy oddawali swoje życie, czy ratując Żydów, czy walcząc o naszą wolność.
Bieg Tropem Wilczym
Ostatnim akcentem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce był Bieg Tropem Wilczym, który po raz 11. organizowany był w Polsce.
W niedzielę 5 marca na starcie pojawiło się kilkuset zawodników. Do wyboru mieli dwa dystanse: 1963 m, który nawiązywał do daty śmierci ostatniego poległego w boju partyzanta podziemia antykomunistycznego Józefa Franczaka „Lalusia”, oraz 5 km.
Pobiegli z nami ludzie w przeróżnym wieku, zarówno ci początkujący biegacze, jak i ci zdecydowanie bardziej doświadczeni, nie tylko z Ostrołęki.
Nagradzaliśmy zawodników w kilku kategoriach:
Bieg Tropem Wilczym 2023 Ostrołęka – wyniki
