Franciszek Kmita
Franciszek Kmita
Pseudonim: Mazepa vel Franciszek Łoziński
Ur. 2 IV 1908 r. w Stankiewiczach, pow. Lida. Przed wojną ukończył Seminarium Nauczycielskie. W styczniu 1941 r. ożenił się. Kilka miesięcy później jego ciężarną żonę wywieziono na Syberię. Od 1944 r. związany z AK na Nowogródczyźnie. Na skutek zmiany granicy państwa zdecydował się na wyjazd. Zamieszkał w Ośnie Dolnym, pow. Nieszawa prowadząc gospodarstwo. Według ustaleń UB, kierował placówką AK obejmującą kilka wiosek. Do listopada 1945 r. utrzymywał kontakty
z członkami oddziału Jerzego Gadzinowskiego „Szarego”.
10 II 1946 r. aresztowany przez bezpiekę z Włocławka pod zarzutem współpracy z AK.
25 VII 1946 r. skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy na pięć lat więzienia. Już wtedy
poważnie chorował i rodzina czyniła starania o jego zwolnienie. Również lekarz więzienny sugerował naczelnikowi więzienia jego zwolnienie.
23 XII 1946 r. zmarł w bydgoskim więzieniu, potajemnie pochowany na cmentarzu
komunalnym w Bydgoszczy.
Po jego śmierci naczelnik więzienia otrzymał pisemną decyzję o zastosowaniu wobec Kmity ustawy o amnestii i natychmiastowym zwolnieniu.
W 1993 r. został przez Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy na wniosek córki Danuty
pośmiertnie zrehabilitowany.
Źródło: