17 września 1939 r. sowieckie oddziały atakujące polską granicę na Polesiu i Wołyniu napotkały opór żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza. Dowodzeni przez gen. Wilhelma Orlika- Rückemanna, odparli pierwsze szturmy czerwonoarmistów , a następnie stoczyli kilkanaście potyczek. Zadali również przeciwnikowi poważne straty w bitwie pod Szackiem i dzielnie bili się pod Wytycznem. Czoła wrogowi stawiły m.in. jednostki KOP : „Sarny”, „Kleck”, „Baranowicze”, „Iwieniec”, „Krasne”, brygada KOP „Polesie”.
Zacięty bój z Rosjanami stoczyli obrońcy Grodna. W niszczeniu czołgów wkraczających do miasta skuteczni okazali się harcerze i uczniowie, którzy używali do tego celu butelek z benzyną. Cywilno- wojskowy opór został ostatecznie złamany po prawie trzech dniach walk. W akcie zemsty Sowieci zamordowali ok. 300 osób.
W obronie wschodnich granic zginęło ok. 2,5 tys. polskich żołnierzy, ok. 20 tys. było rannych i zaginionych, a ok. 250 tys. żołnierzy dostało się do niewoli. Krasnaja Armija straciła ok. 3 tys. zabitych i 6-7 tys. rannych.
Napaść ze wschodu, łamiąca wszystkie dotychczasowe porozumienia, była realizacją tajnego protokołu Ribbentrop-Mołotow. Szacuje się, że w tym dniu Stalinowi udało się zmobilizować ok. 462-465 tys. żołnierzy, którzy natychmiast przystąpili do organizowania terroru porównywalnego do okupacji niemieckiej.
17 września obchodzimy także Światowy Dzień Sybiraka. Na przełomie 1939-1940 r. Sowieci rozpoczęli wywózki w głąb ZSRR, które objęły praktycznie wszystkie warstwy polskiego społeczeństwa. Dane NKWD mówią o ok. 140 tyś. osób wysiedlonych na tereny północnej Rosji i zachodnią Syberię w lutym 1940 r. Była to pierwsza z czterech masowych akcji deportacyjnych. Do dnia dzisiejszego nie znamy dokładnej liczby ofiar okupacji sowieckiej.
Na zdjęciu: Polscy żołnierze – jeńcy wojenni konwojowani przez Armię Czerwoną do kolejowych punktów załadunku za granicą polsko-sowiecką. Fot. Wikimedia commons.