Witold Pilecki (1901-1948) ps. „Witold”, „Tomek”, „Tomasz Serafiński”. Rodzina Pileckich herbu Leliwa pochodziła z Nowogródczyzny. Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 roku w Ołońcu w Karelii w Rosji. Ojciec Julian, matka Ludwika z Osiecimskich. W 1910 roku rodzina podjęła decyzję o powrocie na ziemie polskie.
Od 1914 roku Pilecki był zaangażowany w działalność niepodległościową i walczył m.in. w wojnie polsko-bolszewickiej pod dowództwem słynnego rotmistrza Jerzego Dąbrowskiego „Łupaszki”. Po wojnie przeszedł do rezerwy jako oficer Wojska Polskiego.
7 kwietnia 1931 roku zawarł związek małżeński z pochodzącą z Ostrowi Mazowieckiej, Marią Ostrowską, z którą miał córkę i syna. Zamieszkali w małym zrujnowanym majątku rodzinnym w Sukurczach w powiecie lidzkim.
Rozwinął tam szeroką działalność społeczną, m.in. założył i kierował mleczarnią oraz kółkiem rolniczym, wspomagał dokształcanie dzieci i dorosłych. Za zaangażowanie społeczne w 1938 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Posiadał również odznaczenia i medale za walkę o Niepodległość, m.in.: Krzyż Walecznych, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921, Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej.
W wolnych chwilach uwielbiał malować i pisać wiersze . Niestety ze względu na trudności finansowe rodziny nie było mu dane ukończyć rozpoczętych w 1922 roku studiów najpierw na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Poznańskiego oraz na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie.
W wojnie obronnej 1939 roku walczył pod dowództwem gen. bryg. Józefa Kwaciszewskiego, po czym zaangażował się w działalność w podziemiu. Zasłynął akcją w niemieckim obozie zagłady KL Auschwitz, gdzie jako ochotnik polskiego podziemia i dobrowolny więzień nr 4859 z organizował struktury konspiracyjne, wewnętrzną samopomoc, gromadził materiały i informacje potwierdzające wielkie ludobójstwo dokonywane przez Niemców.
Uciekł z obozu, a swoje informacje zawarł w słynnym w świecie dokumencie, zwanym „Raportem Witolda”. Dzięki temu rząd emigracyjny poinformował świat o zbrodniczych działaniach Niemców. Gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, Komendant Główny Armii Krajowej AK awansował go do stopnia rotmistrza i przeznaczył do zadań specjalnych. W Powstaniu Warszawskim Pilecki walczył w Zgrupowaniu „Chrobry II”.
Po zakończeniu II wojny światowej brał czynny udział w konspiracji niepodległościowej, skierowanej przeciwko okupantowi sowieckiemu i ich komunistycznym współpracownikom. Aresztowany 8 maja 1947 roku w Warszawie przez Urząd Bezpieczeństwa UB, był b rutalnie przesłuchiwany.
Stawiane zarzuty były farsą. Wyrok ogłoszono 15 marca 1948 roku, brzmiał: kara śmierci. Nie zaprzestano tortur nawet po ogłoszeniu wyroku. Był skrajnie wyniszczony: połamane kości, oba obojczyki, żebra, uszkodzone kręgi szyjne, wyrwane paznokcie,… Został zamordowany „metodą katyńską” – strzałem w tył głowy, 25 maja 1948 roku o godzinie 21.30 w mokotowskim więzieniu w Warszawie.
Znamienne są słowa Pileckiego wypowiedziane na krótko przed zamordowaniem. Podczas widzenia z żoną, powiedział: „Oświęcim to była igraszka”. Przez zagranicznych historyków Witold Pilecki został uznany za jednego z sześciu najodważniejszych ludzi II wojny światowej, jednocześnie za najodważniejszego z Polaków.
Sąd Najwyższy III RP we wrześniu 1990 roku uniewinnił rotmistrza Witolda Pileckiego i jego towarzyszy.
27 lipca 2006 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej prof. Lech Kaczyński w uznaniu zasług nadał Pileckiemu pośmiertnie Order Orła Białego.
5 września 2013 roku na wniosek środowisk kombatanckich Minister Obrony Narodowej RP, decyzją nr 2156/kadr, mianował Witolda Pileckiego pułkownikiem Wojska Polskiego.
Autor: Dariusz Piotr Kucharski
Doktor historii, publicysta, ekspert CAFR ds. zagadnień wschodnich, stały współpracownik kwartalnika Myśl.pl, członek Rady Programowej rocznika Actum, autor m.in.: Ludobójstwo na Polakach w Sowietach w okresie międzywojennym (1921 – 1939); Administracja na miarę nowoczesnego państwa; Tragiczne skutki porażki; Straty ludności polskiej zaboru rosyjskiego w latach 1914 – 1921.